टेंभुर्णीच्या संतोष आवटी यांची, अमूर्त चित्रकला
जाफराबाद/विशाल देशमुख,दि.12
अमूर्त चित्रकला ही एक अशी कला आहे, ज्यात वास्तव जगाचे चित्रण न करता रंग, आकार, रेषा आणि पोत यांसारख्या घटकांचा वापर केला जातो. या चित्रांमध्ये ओळखण्याजोगे संदर्भ नसतात किंवा खूप कमी असतात, कारण कलाकार त्यांच्या भावना आणि कल्पनांना स्वातंत्र्य देतात. ही कला जवळपास १०० वर्षांहून अधिक जुनी असून, वासिली कॅन्डिन्स्की हे या कलेतील सुरुवातीच्या कलाकारांपैकी एक मानले जातात.
अमूर्त चित्रकलेची वैशिष्ट्ये
वास्तववादापासून स्वातंत्र्य: अमूर्त चित्रकला ही वास्तव जगातील वस्तू किंवा दृश्ये जशी आहेत तशी दाखवत नाही, तर तिच्यापासून प्रेरणा घेऊन स्वतंत्र निर्मिती करते.
रंग, आकार आणि पोत यांचा वापर: यामध्ये कलाकार रंग, आकार, रेषा आणि पोत यांसारख्या अमूर्त घटकांचा वापर करून भावना आणि कल्पना व्यक्त करतात.
अनेक प्रकार: या कलेमध्ये घनवाद (cubism), अमूर्त अभिव्यक्तीवाद (abstract expressionism) आणि अतिवास्तववाद (surrealism) यांसारखे अनेक प्रकार आहेत.
भावना आणि विचारांवर जोर: अमूर्त चित्रकला ही कलाकाराच्या आंतरिक भावना, विचार आणि दृष्टिकोन दर्शवते.
नियम नसलेली कला: अमूर्त चित्रकलेत कोणतेही निश्चित नियम नाहीत, ज्यामुळे कलाकारांना पूर्ण स्वातंत्र्य मिळते.
आधुनिक स्वरूप: आजकाल ही कला द्विमितीय आणि त्रिमितीय अशा दोन्ही स्वरूपात अस्तित्वात आहे.अनेक प्रसिद्ध अमूर्त चित्रकार आहेत, त्यापैकी एक वासिली कँडिन्स्की आहेत, ज्यांना अमूर्त कलेचे प्रणेते मानले जाते. इतर प्रसिद्ध अमूर्त कलाकारांमध्ये हिल्मा एफ क्लिंट, गेरहार्ड रिक्टर, आणि हॉवर्डेना पिंडेल यांचा समावेश होतो.
वासिली कँडिन्स्की: रशियन वंशाचे हे चित्रकार आणि कला सिद्धांतकार पाश्चात्य कलेत अमूर्ततेचे प्रणेते मानले जातात. ते त्यांच्या रंग आणि आकाराच्या वापरातून व्यक्त होणाऱ्या कलेसाठी ओळखले जातात.
हिल्मा एफ क्लिंट: स्वीडिश चित्रकार हिल्मा एफ क्लिंट ह्यादेखील अमूर्त चित्रकलेच्या सुरुवातीच्या प्रवर्तकांपैकी एक होत्या.
गेरहार्ड रिक्टर: हे एक प्रसिद्ध समकालीन अमूर्त कलाकार आहेत, ज्यांचे ‘अब्स्ट्रेक्ट्स बिल्ड’ सारखे काम प्रसिद्ध आहे.
हॉवर्डेना पिंडेल: अमेरिकेतील या कलाकारांनी शिक्षण, क्युरेटिंग आणि कला क्षेत्रातील त्यांच्या योगदानासाठी महत्त्वपूर्ण कारकीर्द घडवली आहे.
वासुदेव गायतोंडे हे भारतातील एक अग्रगण्य अमूर्त चित्रकार होते, जे त्यांच्या ध्यानस्थ आणि रंग-चालित कॅनव्हाससाठी ओळखले जातात. १९२४ मध्ये त्यांचा जन्म नागपूर येथे झाला आणि त्यांनी मुंबईतील सर जे.जे. स्कूल ऑफ आर्टमध्ये शिक्षण घेतले. १९७१ मध्ये त्यांना भारत सरकारकडून पद्मश्री पुरस्काराने सन्मानित करण्यात आले. ही कला म्हणजे पूर्वजांचा अनमोल खजिनाचा आहे . असे असताना सुद्धा आत्ता त्यांच्या मरनोप्रांतही यांच्या या अनमोल ठेवायची किंमत म्हणजेच अमूर्त चित्रांची किंमत (abstract) जवळजवळ 50 ते 60 कोटी पासून शंभर कोटीपर्यंत जाण्याची शक्यता आहे वास्तविक पाहता हे फक्त एक समाधानाच मानावा लागेल ,कारण या कलेची ही किंमत नसून अनमोल ठेवा आहे.ज्याच्याही घरात दालनात हे पेंटिंग असेल वासुदेव गायतोंडे यांच्या माध्यमातून अमूर्त कलेचा इतिहास या पेंटिंग मधून आपल्यासमोर दर्शविला जातो.
या सर्व थोर अमूर्त कलाकारांची प्रेरणा घेऊन आपल्यासमोर माझी अमूर्त कला म्हणजे (abstract )पेंटिंग मी मांडण्याचा, रेखाटण्याचा माझ्या कल्पनेनुसार कला रसिकांसमोर अल्पसा प्रयत्न केला आहे..
