पैशांचं झाड लावलं ; केळीच्या शेतीतून शेतकऱ्याने कमावले 6.5 लाख रुपये
मोर्शी/त्रिफुल ढेवले,दि.17
मोर्शी : अमरावती जिल्ह्यातील मोर्शी आणि वरूड तालुके संत्रा उत्पादनासाठी प्रसिद्ध असले तरी, शेतकऱ्यांचा पारंपरिक शेतीच्या पलीकडे विचार करण्याकडे कल वाढत आहे. जरुड येथील नितीन देशमुख यांनी याचे जिवंत उदाहरण घालून दिले आहे. गेल्या 20 वर्षांपासून केळी शेतीत कार्यरत असलेल्या देशमुख यांनी अत्याधुनिक तंत्रज्ञानाचा वापर करून फक्त 2 एकर क्षेत्रात तब्बल 100 टन उत्पादन घेण्याचा मोठा टप्पा गाठला आहे. आधुनिक पद्धतीने शेती केल्यास अधिक उत्पादन आणि चांगला नफा मिळवता येतो, हे त्यांनी सिद्ध केले आहे.शेतीविषयक मोफत बातम्या वाचण्यासाठी इथे क्लिक करा नितीन देशमुख यांच्याकडे एकूण 35 एकर शेती आहे. सुरुवातीला त्यांनी पारंपरिक पद्धतीने संत्रा आणि केळीची लागवड केली होती. मात्र, पारंपरिक पद्धतीत अपेक्षित नफा मिळत नसल्याने त्यांनी 20 वर्षांपूर्वी केळी शेतीला प्राधान्य दिले. मात्र, सुरुवातीच्या काही वर्षांत पारंपरिक पद्धतीमुळे हवे इतके उत्पादन मिळाले नाही. त्यामुळे त्यांनी शेतीत आधुनिक तंत्रज्ञानाचा वापर करण्याचा निर्णय घेतला.त्यांनी पारंपरिक केळी शेतीऐवजी टिशू कल्चर तंत्रज्ञानाचा अवलंब केला आणि जी-9 जातीच्या केळीची लागवड केली. यामुळे उत्पादनात मोठी वाढ झाली आणि कमी वेळेत अधिक उत्पन्न मिळू लागले. पारंपरिक पद्धतीच्या तुलनेत जी-9 जातीच्या टिशू कल्चर केळीमध्ये समान आकाराच्या आणि उच्च प्रतीच्या केळ्यांचे उत्पादन मिळते, ज्यामुळे बाजारात चांगला दर मिळतो.केळी शेतीत पाण्याचा मोठा वापर होतो, त्यामुळे देशमुख यांनी ठिबक सिंचन तंत्रज्ञानाचा अवलंब केला. यामुळे कमी पाण्यात अधिक चांगले उत्पादन घेता येते. पारंपरिक पद्धतीपेक्षा ठिबक सिंचनामुळे 50% पाणी वाचते आणि उत्पादनात 20-30% वाढ होते. त्यामुळे कमी पाणीसाठ्यातही केळीचे झाड भरपूर बहरते आणि दर्जेदार उत्पादन मिळते.देशमुख यांनी 2 एकर शेतात 100 टन उत्पादन घेतले. यंदाच्या हंगामात त्यांनी केळीला 10,000 रुपये प्रति टन दर मिळवला, त्यामुळे एकूण 10 लाख रुपयांचे उत्पन्न त्यांनी मिळवले. त्यातील सर्व खर्च वजा जाता 6 ते 6.5 लाख रुपयांचा निव्वळ नफा त्यांना झाला.
पारंपरिक पिकांमध्ये उत्पादन खर्च जास्त आणि नफा कमी असतो. मात्र, केळी शेतीत उत्पादन अधिक, विक्री दर चांगला आणि सातत्याने उत्पन्न मिळण्याची हमी असते. त्यामुळे पारंपरिक शेतीत झालेला तोटा केळी शेती भरून काढू शकते.केळी शेतीतून मोठ्या प्रमाणावर नफा मिळू शकतो, हे पाहून अनेक शेतकरी देशमुख यांच्याकडून मार्गदर्शन घेत आहेत. त्यांना पाहून गावातील इतर शेतकरी पारंपरिक शेतीऐवजी केळी शेतीकडे वळू लागले आहेत. देशमुख शेतकऱ्यांना आधुनिक तंत्रज्ञान, योग्य पद्धतीने सिंचन आणि खत व्यवस्थापन याविषयी मार्गदर्शन करत आहेत.“इतर पारंपरिक पिकांपेक्षा केळी शेती अधिक फायदेशीर आहे. योग्य नियोजन, टिशू कल्चर आणि ठिबक सिंचन तंत्रज्ञानाचा वापर केल्यास कमी क्षेत्रात जास्त उत्पन्न मिळवता येते,” असे देशमुख सांगतात.उत्पादन क्षमता अधिक: टिशू कल्चरमुळे एकसारखे आणि उच्च प्रतीचे उत्पादन मिळते.कमी पाण्यात जास्त उत्पादन: ठिबक सिंचन तंत्रज्ञानामुळे 50% पाणी वाचते.चांगला बाजारभाव: जी-9 जातीच्या केळीला आंतरराष्ट्रीय बाजारपेठेत मोठी मागणी आहे.सातत्याने उत्पन्न: केळीचे झाड वारंवार फळ देते, त्यामुळे उत्पन्नात स्थिरता राहते.शेतीतील नफ्याचे प्रमाण जास्त: कमी खर्चात जास्त फायदा मिळतो.केळी शेतीसारखी पिके अधिक फायदेशीर ठरू शकतात, याचे उत्तम उदाहरण म्हणजे नितीन देशमुख यांचा यशस्वी प्रवास. आधुनिक तंत्रज्ञानाचा वापर, योग्य नियोजन आणि मेहनत केल्यास शेतीतही मोठा नफा मिळवता येतो. त्यांचा हा अनुभव इतर शेतकऱ्यांसाठी प्रेरणादायी ठरतो.
